Culi là một con vật nhỏ bé nhìn chúng có bề ngoài rất dễ thương, chúng hay sống trong các khu rừng. Nhiều người nói rằng khi bị con vật này cắn sẽ có độc vậy đây có phải là sự thật hay không. Cùng tham khảo bài viết sau đây để biết thêm nhiều thông tin bổ ích về loài vật này.
Nguồn gốc ra đời của loài culi từ đâu
Con culi hay còn biết đến với cái tên gọi khác là con cù lần, nó là một trong các loài loris được con người duy trì và bảo tồn tại Lemur trong xuyên suốt quá trình lịch sử của nó. Họ nhà Lorisidae bao gồm galagos, lorise, và potter gồm có 9 chân và hơn 25 loài tìm thấy ở châu Phi phía nam Sahara, Sri Lanka, miền nam Ấn Độ, Đông Ấn và vùng đông nam châu Á.
Họ nhà Culi có tên khoa học là Lorinae, đây là phân họ của bộ linh trưởng mũi cong. Tuy nhiên, một số nơi người ta còn gọi con culi là cù lần, khỉ gió hay con xấu hổ. Cu li có thân hình nhỏ lùn, hay culi lùn, có tên khoa học Nycticebus pygmaeus, đây là một trong loài linh trưởng độc đáo thuộc họ culi và chỉ xuất hiện tại khu rừng ở Việt Nam, Campuchia và Lào.
CuLi lùn thường sống chủ yếu ở khu rừng xanh rừng nguyên sinh hoặc các khu rừng thứ sinh. Thức ăn của chúng là loài côn trùng, bọ cánh cứng, quả cây, nõn cây, trứng chim và chim non trong tổ… Culi sống ở tất cả các sinh cảnh rừng, kể cả rừng tre nứa, đồi cây bụi… Là một loài động vật ăn đêm, ban ngày chúng sẽ cuộn tròn mình lại ngủ trong các lùm cây. Chúng chủ yếu hoạt động và kiếm ăn về đêm, ở rừng thưa thoáng, trên các gốc cây, bụi rậm ở ven rừng, trên nương rẫy.
Đặc điểm để nhận dạng con culi
Chúng ta có thể dễ dàng nhận ra con culi này nếu bắt gặp được chúng, tuy chúng nhỏ bé nhưng lại có những đặc điểm mà các loài khác không giống. Nhiều người còn rất thích thú với vẻ ngoài của con vật này vì nhìn rất dễ thương.
Đặc điểm về hình dạng của culi
Culi có một cái đuôi ngắn hoặc nhiều con có thể hoàn toàn không có, mắt và đầu của chúng có hình tròn cùng đôi tai nhỏ gần như che giấu hoàn toàn bởi lớp lông mềm mại có màu nâu sậm xen kẽ với một ít màu trắng bạc. Các chân trước và sau của culi có chiều dài bằng nhau. Chúng nằm trong danh sách động vật có nguy cơ bị tuyệt chủng cao trong số các loài linh trưởng khác như: vượn, cáo…
Tất cả con cù lần đều có những ngón tay và ngón chân nhỏ nhưng lại rất mạnh mẽ, và chúng có khả năng duy trì độ bám rất chắc bằng cả chân và tay trong thời gian dài đáng kinh ngạc. Loài culi di chuyển chậm chãi, các động tác tay di chuyển dọc theo một đường dễ dàng. Đặc biệt, trường hợp báo động, chúng có thể di chuyển khá nhanh, nhưng thông thường chúng không nhảy được.
Đặc điểm màu sắc lông của culi
Loài vật này trông giống như culi lớn, nhưng nhỏ hơn và phần lưng màu vàng hơn. Xung quanh hai mắt có một vòng tròn lông màu nâu thẫm. Có hai dải lông màu nâu chạy từ đỉnh đầu xuống đến hai mắt. Từ hai gốc của tai có hai vệt màu nâu đỏ chạy từ đỉnh đầu và nối với nhau. Chúng có bộ lông mềm mại, màu hung nâu xen kẽ một ít màu lông trắng bạc.
Dọc sống mũi có một vệt trắng, dọc sống lưng không có sọc nếu có sẽ rất mờ, bụng màu trắng vàng ánh bạc. Răng hàm thứ hai sẽ lớn hơn răng hàm thứ nhất, ngón chân thứ 2 có một cái vuốt, các ngón chân khác thì chỉ có móng. Đặc điểm nhận dạng của loài culi nhỏ đáng yêu này là lông rất mềm mại, một con culi trưởng thành chỉ dài khoảng 19cm – 23cm, trọng lượng từ 357 gram đến 460gram.
Vấn đề về sinh thái, sinh học của culi
Một con culi cái khi trưởng thành sau 9 tháng, còn con đực sau 18 – 20 tháng. Thời gian mang thai sẽ kéo dài 198 ngày. Mùa sinh sản thường vào khoảng tháng 10 đến tháng 12. Mỗi lứa chỉ đẻ 1 – 2 con, tuổi thọ kéo dài tầm 20 năm. Thức ăn chủ yếu là quả, nõn cây, côn trùng, trứng chim, chim non và chúng thường hay ăn nhựa cây. Chúng thường hoạt động kiếm ăn ban đêm.
Có sở thích leo trèo, chuyển động nhanh hơn loài culi lớn. Sống đơn độc hay thành một nhóm nhỏ gồm 3 – 4 con, chúng sống trong nhiều địa hình khác nhau. Thích nghi nhất với điều kiện rừng thưa, thoáng, trên gốc cây, bụi rậm, ven rừng, trên nương.
Culi sinh sản và trưởng thành như thế nào
Loài culi này thường có thói quen sinh sản sau 12 – 18 tháng. Hằng năm, chúng sinh con được hai lần và giao phối trên cành cây thuận lợi, vì vậy trong điều kiện nếu bạn nuôi nhốt với môi trường không phù hợp thì chúng không thể có khả năng sinh sản được.
Thời gian mang thai của một con culi là từ 176 ngày đến 169 ngày, mỗi lần chúng sinh từ 1 đến 2 con non ra đời, cu li mẹ cho ăn tới khi nào đạt 6 đến 7 tháng, sau đó những con culi con sẽ tự đi tìm thức ăn. Trong tự nhiên, loài cu li sẽ có tuổi thọ từ khoảng 16 đến 19 năm.
Thức ăn và cách thức ăn của con culi
Hầu hết thức ăn của những con vật này đã có sẵn ở trong thiên nhiên, cũng sẽ dùng những bản năng mà mình có được để đi kiếm ăn. Thức ăn của chúng cũng khá đa dạng ăn được tất cả những gì có ở xung quanh.
Hình thức đi kiếm ăn thú vị
Con culi đi tìm kiếm thức ăn và thói quen ăn kiêng của loài chậm lùn này không giống với loài có họ hàng lớn hơn, loài loris chậm chạp. Con vật này là con mồi ăn đêm, thích tìm kiếm tất cả mặt hàng thức ăn của nó dưới màn đêm tối. Chúng có khả năng di chuyển nhanh so với kẻ chậm chạp khác, các cá nhân đi tìm kiếm thức ăn một mình.
Chúng thích những loại trái cây và thức ăn mềm, nhưng dễ dàng tiêu thụ chồi non và bộ phận khác của cây. Chúng không ăn được lá, nhưng thường liếm lá để lấy nước, lấy độ ẩm. Culi là chuyên gia trong việc đi bắt những con côn trùng, và thường bắt con có mùi hăng rất đặc biệt, ngoài ra loài vật này có thể theo dõi bằng khứu giác nhạy bén của chúng.
Loại thức ăn yêu thích của culi
Culi có một đặc tính săn mồi vào ban đêm, chúng thường tìm thức ăn một mình thay vì mang theo con của mình ra ngoài, chúng lại để con ở nơi an toàn. Culi thường thích loại thức ăn mềm như: trái cây, cánh cứng, côn trùng, trứng chim, chim non,… chúng cũng có thể ăn chồi cây non và các bộ phận khác trên cây.
Tuy nhiên chúng lại không ăn được lá cây nhưng có thể liếm giọt nước trên lá để bổ sung nước cho mình. Bên cạnh đó, culi là chuyên gia trong việc bắt con vật có mùi hăng đặc biệt cũng như các con côn trùng. Chúng có thể theo dõi loài côn trùng này qua khứu giác cực kỳ nhạy bén của mình.
Các biện pháp để bảo vệ culi khỏi săn bắn
Hiện nay có rất nhiều người lạm dụng con vật này săn bắn để bán lấy tiền, đây là một hành động hoàn toàn sai trái. Có rất nhiều các biện pháp bảo tồn mà nhà nước đã đề ra mọi người đều phải tuân theo.
Là người đi du lịch thân thiện với các con vật
Điều đầu tiên con người nên tránh hoạt động độc ác và bóc lột những con culi khi đi du lịch. Những con vật này hầu như đều được đưa về để làm cảnh cho khách du lịch, chúng không được sống trong môi trường tự nhiên đó là một điều rất thiệt thòi. Vì thế nếu chúng ta đi du lịch thăm thú động vật thì nên tuân thủ theo các quy định mà vườn thú đưa ra. Không nên cho chúng ăn bất cứ thứ gì không được cho phép chỉ nên nhìn ngắm từ xa.
Không nên săn bắn mang về với mục đích giải trí
Các nhà bảo tồn không khuyến khích việc mọi người khai thác culi về để nuôi nhốt với mục đích giải trí riêng. Chẳng hạn, trong môi trường sống tự nhiên của cá voi và cá heo không được nhân rộng trong điều kiện nuôi và nhốt. Các vườn thú chất lượng kém có thể là cơn ác mộng đối với những loài động vật thích nghi trong môi trường tự nhiên.
Việc nuôi nhốt loài vật hoang dã trong điều kiện thiếu thốn không đáp ứng được nhu cầu về tâm lý và thể chất của chúng và không thể chăm sóc đúng cách. Đáng buồn, những điều này có thể tìm thấy trên khắp thế giới, sẽ tốt hơn rất nhiều khi chúng ta nhìn thấy động vật có ở trong tự nhiên, quan sát được hành vi tự nhiên của chúng mà không gây phiền đến chúng.
Không mua culi từ tay của người khác
Khi các bạn mua những con culi từ tay của người khác chính là bạn đang vô tình tiếp tay cho việc săn bắt trộm và buôn lậu động vật. Thay vào đó, hỗ trợ cộng đồng tại địa phương bằng cách mua những bức tranh, đồ thủ công được làm từ con vật đó về để làm kỷ niệm. Điều này vừa lan tỏa được sự hiểu biết của mình về con culi vừa có thể bảo tồn nó.
Từ chối món ăn có liên quan đến con vật
Nhiều người thường hay săn bắt và tiêu thụ những con động vật hoang dã như: dơi, linh trưởng, culi và chuột để thúc đẩy việc buôn bán trên toàn cầu rộng lớn không chỉ gây ra một nỗi thống khổ lớn cho hàng nghìn động vật mỗi năm và việc khai thác các loài vật nguy cấp khiến cho chúng bị tuyệt chủng, mà còn có thể gây ra các rủi ro cực kỳ nghiêm trọng với sức khỏe con người.
Không nên đặt bẫy để săn bắt
Những con vật hoang dã như chuột, culi thường phải chịu các phương pháp tiêu diệt rất tàn khốc như bẫy keo. Bẫy keo làm bất động nhưng không thể giết chết con vật bị mắc kẹt trong đó. Những con vật nhỏ có thể sẽ bị bỏ đói đến chết hoặc chết vì bị thương trong suốt nhiều giờ.
Kết luận
Như vậy qua bài viết trên chúng ta có thể thấy được những thông tin cơ bản về con culi cực kỳ chi tiết. Đây là loài động vật quý hiếm cần được các bạn bảo tồn vì thế nên tìm cách để bảo vệ và ngăn chặn những hành vi săn bắn bất hợp pháp.
