Đười ươi là loài động vật có từ rất lâu đời bắt nguồn từ những rừng nhiệt đới ở các nước Châu Á. Cho đến hiện tại chúng được tìm thấy ở nhiều nước trên toàn thế giới. Đây là một con vật thông minh, chúng có những hành động và tập tính hới giống với con người. Hiện nay chúng ta thường thấy chúng trong khu sở thú nơi các con vật quý hiếm tập hợp lại.
Vài nét khái quát sơ lược về con đười ươi
Đười ươi là tên gọi cho những con vượn lớn của các khu rừng nhiệt đới thuộc đất nước Indonesia và Malaysia. Hiện nay phạm vi cư trú của chúng quanh quẩn tại các bán đảo Borneo và Sumatra, chúng cũng đã từng sinh sống ở khắp các khu vực Đông Nam Á và miền Nam của Trung Quốc.
Hình dáng bên ngoài của đười ươi
Trong số họ hàng nhà vượn lớn, đười ươi khác ở chỗ chúng vẫn sống trên cây. Chúng có một cánh tay dài và có đôi chân ngắn, bộ lông rậm rạp màu đỏ nâu bao phủ gần kín cả cơ thể. Cân nặng của con đực cái lần lượt khoảng 80kg và 37 kg . Những con đực khi trưởng thành con đầu đàn sẽ sở hữu miếng đệm má lớn và có khả năng tạo những tiếng kêu dài thu hút con cái hoặc để đe dọa kẻ thù.
Những con đực cấp thấp trông giống những con cái trưởng thành. Đười ươi là sinh vật sống đơn độc trong số loài vượn, mối quan hệ xã hội của loài chủ yếu diễn ra giữa mẹ và con của nó. Trái cây là thành phần quan trọng trong chế độ ăn của con chúng; ngoài ra chúng ăn cả thực vật, vỏ cây, mật ong, côn trùng và trứng của chim. Chúng có thể sống thọ 30 năm trong môi trường sống tự nhiên lẫn nuôi nhốt.
Tập tính của loài đười ươi
Đười ươi thuộc hàng thông minh trong số các loài linh trưởng, chúng tự biết sử dụng các công cụ và biết xây dựng chiếc tổ ngủ đêm công phu từ cành và lá. Đười ươi bắt đầu xuất hiện trong tác phẩm văn học và nghệ thuật của loài người, đặc biệt là các tác phẩm bình luận xã hội loài người, từ khoảng thế kỷ 19.
Nhiều nghiên cứu khoa học trí thông minh của chúng được thực hiện. Nhà linh trưởng Birutė Galdikas là người tiên phong lĩnh vực nghiên cứu các loài vượn lớn và cơ sở nuôi nhốt đười ươi được mở cửa trên thế giới từ khoảng đầu thế kỷ 20.
Đặc điểm nhận dạng đười ươi trong tự nhiên
Đười ươi bộc lộ hình dáng giới tính rất rõ con cái khi đứng thẳng sẽ cao 115 cm và nặng khoảng 37kg, còn con đực khi trưởng thành đứng thẳng cao 137cm và nặng khoảng 75kg. Chiều dài sải tay con đực có thể đạt khoảng 2 m, dài so với tỷ lệ của cả cơ thể. Trái lại, hai chân của chúng lại rất ngắn, bộ lông của chúng thô ráp và bao phủ hầu hết cả cơ thể, thường sẽ có màu đỏ, cam sáng hoặc màu nâu đen.
Tai và mũi của chúng khá nhỏ, chúng không có dái tai. Thể tích thực trung bình của đười ươi là 397cm3. Nắp sọ đười ươi cao hơn với vùng mặt bị lõm vào với hàm nhô ra. So với con tinh tinh và khỉ đột, chân mày của nó kém phát triển, đười ươi cái và còn non có hộp sọ hình tròn với khuôn mặt rất mỏng còn đười ươi đực trưởng thành sẽ có đỉnh dọc giữa rất rõ, các đệm má lớn hơn, túi họng lớn và răng nanh rất dài.
Đệm má đười ươi cấu thành từ mô mỡ, được nâng đỡ bởi các hệ thống về cơ mặt. Bàn tay đười ươi sẽ có bốn ngón dài và một ngón cái đối diện ngắn hơn một đặc điểm cho phép chúng có thể bám chắc vào cành cây khi đu. Khi chúng thả lỏng tay, ngón tay của chúng sẽ cong lại hình móc câu bám trụ vào cành mà không cần dùng nhiều sức. Bởi ngón cái nằm lệch ra, ngón tay có thể nắm chặt vật có đường kính nhỏ theo kiểu khóa tựa đầu ngón vào lòng bàn tay.
Ngón chân của chúng cấu tạo giống như ngón tay cho phép đười ươi cầm nắm bằng cả tay và chân. Vì khớp hông đười ươi có độ linh hoạt giống như khớp vai và khớp tay, cử động linh hoạt hơn và ít hạn chế hơn so với con người.
Thức ăn chính của đười ươi gồm những gì?
Đười ươi là loài ăn tạp gồm: trái cây, cành lá, trứng, côn trùng và các con động vật nhỏ. Chúng được biết là thường ăn đất, một hiện tượng gọi là geophagy. Một số hợp nhất định trong đất được được cho là có tác dụng chống lại thức ăn độc hại và có tính axit loài vượn có thể tiêu thụ.
Trái cây món ăn yêu thích của đười ươi
Trái cây chiếm một nửa khẩu phần ăn của loài đười ươi chúng thích trái cây có vị bùi, mềm, đặc biệt là trái có thể nảy nở thành vụ trên cây. Quả sung, quả mọng và quả vả cũng chiếm phần lớn trong chế độ ăn uống của loài vật này. Chúng hoạt động giống một loài phát tán hạt giống cho cây ăn quả và là loài động vật duy nhất giúp phát tán loại trái cây có chất độc nhẹ.
Một phần quan trọng trong chế độ ăn của chúng chính là lá cây chúng được biết đến là tiêu thụ hơn 400 loại lá khác nhau. Khi trái cây ít đi chúng có thể dựa nhiều vào lá và vỏ của cây. Một phần lớn thời gian của chúng có thể dành dụm để thu thập và nhai lá.
Khi lướt qua tán cây, đười ươi sẽ ăn trứng chim khi chúng tình cờ bắt gặp thấy. Mặc dù hiếm khi nhưng khi chúng đã được quan sát thấy các sinh vật nhỏ, chẳng hạn như thằn lằn, cu li và các động vật gặm nhấm. Hành vi thường được dành cho thời điểm trái cây trở nên ít và khan hiếm hơn.
Những loại thức ăn phổ biến khác
Ở một số khu vực khác đười ươi có thể ăn các tấc đất dọc các thân cây do mối tạo ra, cũng như bới đất lên để ăn. Chúng thăm dò vách đá sa thạch hoặc vùng trũng có đất sét để liếm muối. Sở dĩ đất chứa hàm lượng kaolin cao, một hóa chất có thể chống lại tanin và axit phenolic độc hại có trong thức ăn của nó.
Đười ươi có phạm vi phân bố ở những đâu
Đười ươi sống chủ yếu trên các tán cây rừng mưa nhiệt đới, đặc biệt là cánh rừng đất thấp và rừng già thứ sinh. Chúng thường tụ tập quanh những khu rừng có đầm lầy gần sông hơn là nơi khô cằn sa bãi bồi. Mật độ loài này giảm theo độ cao của tầng cây. Chúng đôi khi sẽ lãng vãng ở các đồng cỏ, ruộng, vườn, rừng thứ sinh và các hồ nước nông.
Đười ươi dành phần lớn thời gian trong một ngày ăn uống, nghỉ ngơi và đi dạo. Chúng sẽ bắt đầu ngày mới bằng việc đi kiếm ăn khoảng 2-3 tiếng vào buổi sáng, rồi nghỉ ngơi vào giữa trưa, sau đó đi dạo cuối buổi chiều. Khi màn đêm xuống, chúng lên cây làm tổ ngủ. Những loài dã thú săn được đười ươi bao gồm sẽ là: hổ, báo gấm và sói lửa.
Do hổ không sống tại Borneo, đười ươi tại đây sẽ xuống đất thường xuyên hơn đười ươi ở Sumatra. Những loài hay ký sinh trên người con đười ươi bao gồm tuyến trùng Strongyloides và trùng lỗ Balantidium coli. Trong số đó loài thường ký sinh trên những cá thể đang còn non, chúng còn biết sử dụng các loài thực vật Dracaena cantleyi để làm dầu thơm chống viêm sưng.
Đặc điểm sinh sản của đười ươi
Một trong các đặc điểm sinh sản của đười ươi là thuộc loài ăn vi khuẩn, tức là con cái sẽ giữ các phôi bên trong của tử cung mình để khi chúng phát triển, nhờ có oxy và các chất dinh dưỡng mà người mẹ cung cấp cho các con. Sau đó chúng sẽ được sinh ra và được hình thành như một mẫu vật mới của loài đó.
Quá trình mang thai của đười ươi
Thời gian mang thai của con đười ươi là chín tháng gần giống với con người, sau đó chúng có thể chỉ có một con trong tổ mà đã xây dựng để sinh con, ước tính trong đời nó chỉ có thể có ba đứa con duy nhất. Khi mới sinh chúng sẽ ở với mẹ và di chuyển cùng mẹ đến khi nào chúng ra ngoài tự kiếm thức ăn, chúng ở cùng nhau trong năm hoặc thậm chí là hơn, ba tháng đầu tiên chúng sẽ bú sữa mẹ và phần còn lại là để chúng có thể học mọi thứ để tự tồn tại trong môi trường mà chúng đang ở.
Việc học kỹ năng tự nhiên dựa trên việc xây dựng tổ để ngủ, cách chúng có thể leo trèo lên các cành cây, loại cây chúng có thể ăn, chúng có thể lấy ở đâu, cách chúng giao tiếp với các cá thể khác cùng loài, cách có thể sử dụng công cụ để tạo điều kiện cho công việc mà phải làm hàng ngày, chẳng hạn như gậy để đào, những chiếc lá mà có thể dùng để uống nước, và những vật dụng khác. Đó là cả quá trình học tập giống như con người lớn lên và trưởng thành vậy.
Quá trình trưởng thành và lớn lên phát triển
Một đặc điểm của đười ươi là chúng phát triển khá chậm, là lý do thời gian sống chung của đứa con với mẹ lâu hơn so với loài khác. Một con đười ươi có thể coi là trưởng thành mặt giới tính khi chúng đã được 12 hoặc 15 tuổi, đây là độ tuổi mà chúng thường bắt đầu quá trình sinh sản.
Sự trưởng thành muộn và số lượng con cái ít ỏi chúng có thể có khiến cho việc một quần thể trở nên khó khăn hơn. Lối sống của đười ươi được coi là sống đơn độc lối sống của chúng cô đơn hơn những loài vượn lớn khác. Hầu hết các mối quan hệ chỉ diễn ra giữa con cái trưởng thành và đàn con của nó.
Con cái sống với đàn con của mình trong lãnh thổ nhất định, thường trùng với lãnh thổ của con cái trưởng thành khác mà có thể là họ hàng với nhau. Một hoặc nhiều con cái sẽ thường trú trong lãnh thổ của con đực trưởng thành, đóng vai trò bạn tình của chúng.
Kết luận
Qua bài viết trên chúng ta có thể thấy được những tập tính thú vị của loài đười ươi này. Đây là con vật có những nét khá giống với con người chính vì thế mà có lịch sử ghi nhận lại là con người được tiến hóa từ loài vượn này.
