Gấu chó thường được biết đến là con vật to lớn và có sức mạnh, tuy vậy chúng lại hoàn toàn vô hại và không gây nguy hiểm đến cho con người. Mặc dù vậy tình trạng săn bắt loài động vật này để lấy mật gấu đối với con người lại đang là tình trạng nhức nhối. Hãy cùng tìm hiểu về loại động vật này cũng như tìm hiểu về tình trạng buôn bán hiện nay trong bài viết dưới đây.
Gấu chó và các đặc trưng cơ bản
Gấu chó có danh pháp là Helarctos malayanus, loài động vật này thường được tìm thấy chủ yếu ở khu vực Đông Nam Á, chiều cao trung bình của chúng khoảng 0,7m và chiều dài là 1,2m. Do đó loài động vật này có thân hình nhỏ nhất trong họ nhà gấu, trung bình cân nặng của một con gấu chó trưởng thành là 65kg và gấu đực sẽ nặng hơn con cái một chút.
Đặc điểm
Gấu chó là loài thú khá lớn và có thân hình béo tròn, phần trán của chúng khá rộng, lưng ngắn, tai hơi vểnh lên như là gấu ngựa. Phần thân trước và sau của chúng có 5 móng vuốt và rất khỏe mạnh, chân trước sẽ đi vòng kiềng và đi bằng bàn chân, phần chân sau của chúng khá lớn và giống như là bàn chân trẻ em.
Lông của gấu chó khá mịn và đều chứ không thô như nhiều loài gấu khác, phần mõm của gấu có màu lông sáng hơn các bộ phận còn lại. Lông cổ của chúng khá là ngắn và có xoáy ở bả vai, vùng lông trán và lông ở phía sau của chúng thường mọc thành xoáy. Phần ngực của gấu chó cũng có màu lông sáng hơn hình chữ U, đuôi của chúng khá ngắn và nếu không để ý kỹ thì sẽ không thấy được.
Gấu chó có móng vuốt dạng lưỡi liềm và chúng có gan bàn chân khá to nên có thể hỗ trợ tối đa cho việc leo trèo, loài vật này ăn đêm là chủ yếu. Chúng thường tắm nắng và nghỉ ngơi trên các cành cây to cách mặt đất khoảng 2 đến 7 mét, và với chính tập tính này mà chúng được xem là kẻ phá hoại trên các nông trường.
Đặc tính
Trong tự nhiên thì gấu chó chủ yếu ăn các loài thực vật như là hạt dẻ, quả sung, quả cọ, ngô, măng, chuối, tre, nứa, hay là ăn trộm mật ong… Chúng cũng ăn các loại động vật khác như là cá, trứng chim, gà, khỉ… nếu như có thể bắt được nên loài động vật này ăn khá tạp.
Gấu chó sống chủ yếu ở các khu rừng xanh, rừng đầu nguồn, và chủ yếu là ở các vùng rừng rậm rạp và đặc biệt là trên các hõm núi đá vôi. Tuy thân hình của chúng nặng nề nhưng chúng lại di chuyển và vận động khá lanh lợi, chúng leo trèo và bơi lội khá giỏi.
Loài động vật này không có chỗ ở cố định mà thường ngủ nghỉ ở các gốc cây lớn hoặc trên cây, gấu chó thường sống độc thân và chỉ ghép đôi trong mùa động dục hoặc lúc nuôi con. Gấu mẹ mang thai trong khoảng 3 tháng và đẻ 1 năm 1 lứa, mỗi lứa chúng sẽ đẻ từ 2 đến 4 con, gấu con sẽ được mẹ nuôi dưỡng từ 1,5 cho đến 2 năm đầu trước khi chúng có thể tự sinh sống.
Khu vực sinh sống chủ yếu của gấu chó ở đâu?
Gấu chó sống chủ yếu ở các khu vực như là dãy Himalaya, Tứ Xuyên Trung Quốc hay là các nước khác như Myanma và bán đảo Đông Dương, Malaysia. Loài vật này sống chủ yếu ở khu vực Đông Nam Á, TẠI Việt Nam thì chúng chủ yếu sống ở khu vực rừng già, rừng đầu nguồn, rừng hỗ giao…
Khi kiếm ăn thì gấu chó sẽ đi đến các nương rẫy ngay cạnh rừng và chúng không có chỗ ở cố định, nên thường sống ở các hang đá hay các gốc cây to. Chúng thường bẻ cây để nghỉ ngơi trên các cành cây lớn và ăn rau màu nên đôi khi loài gấu này luôn bị ghét là là cho là kẻ phá hoại rau màu.
Thức ăn khoái khẩu của gấu chó
Gấu chó là loài động vật ăn khá tạp và hàm răng chắc khỏe của chúng có thể nghiền nát được mọi thứ. Thức ăn của chúng dao động rất rộng có thể là các loài động vật bé như là thằn lằn, chim, hay các loài động vật có vú có kích thước nhỏ khác. Ngoài ra chúng còn ăn thêm hoa quả, trứng, mối, ngọn non của cây dừa…
Với một cơ hàm chắc khỏe nên gấu chó còn ăn thêm thịt các loài thú khác như là khỉ đuôi dài, gà lôi, voọc, tê tê, chắn, hươu… Chúng kiếm ăn chủ yếu vào ban đêm và khi mà lượng thức ăn của chúng đã giảm xuống thì chúng sẽ chuyển sang ăn hoa quả trái cây, phần hàm khỏe nên có thể phá vỡ được các quả dừa.
Phần lớn lượng thức ăn mà gấu chó có thể tìm thấy được là nhờ khứu giác nhạy cảm bởi mắt của chúng không được nhanh nhạy như nhiều loài khác.
Quá trình sinh sản của gấu chó
Gấu chó là loài không có thói quen ngủ đông do vậy chúng có thể sinh sản quanh năm, chúng thường đẻ 2 cho đến 4 con và trọng lượng gấu non sẽ là 280 đến 340g cho mỗi con. Chu kỳ mang thai của chúng khá ngắn thường sẽ là hơn 3 tháng, tuy nhiên chúng sẽ cho con bú và nuôi con khoảng 1 năm rưỡi cho đến 2 năm.
Chúng sẽ tách con khi con non đã trưởng thành và có thể tự sinh sống cũng như tìm kiếm thức ăn, gấu con sẽ đạt đến độ tuổi trưởng thành khi đã được 3 đến 4 năm tuổi. Gấu chó có tuổi thọ không quá dài khoảng 28 năm trong điều kiện nuôi nhốt tốt và khoảng 20 năm trong điều kiện sống tự nhiên.
Vấn nạn buôn bán gấu chó hiện nay ở Việt Nam
Loài gấu nói chung và gấu chó nói riêng đang được luật pháp Việt Nam cũng như công ước quốc tế về việc buôn bán các loài động vật hoang dã khác bảo vệ. Hiện nay hoạt động nuôi nhốt gấu để phục vụ cho việc hút chích buôn bán mật gấu đang diễn ra hết sức phức tạp đòi hỏi cần phải triển khai các biện pháp ngăn chặn quyết liệt.
Nguyên nhân chung
Cốt lõi của vấn nạn buôn bán động vật hoang dã đấy chính là do nhu cầu của tăng lên chóng mặt của các loại sản phẩm động vật này, nhu cầu tiêu thụ thịt thú rừng, dược liệu đông y, nuôi nhốt, lấy lông… Và theo thống kê cho thấy hàng năm trên thế giới chỉ tính riêng hoạt động buôn bán trái phép này đã mang về doanh thu là 7 đến 24 tỉ đô.
Nhu cầu thịt rừng
Thịt thú rừng luôn là nguồn thức ăn giàu chất đạm và chất béo quan trọng cho cơ thể, nhiều người còn có sở thích ăn các loài thú độc lạ. Nhiều người còn cho rằng gấu chó ở nơi rừng sâu và ăn các loại dược liệu quý nên thịt của chúng rất bổ dưỡng và có hương bị đặc biệt thơm ngon. Ngoài ra do lượng khách du lịch có nhu cầu đã tiếp tay cho loại hành vi buôn bán trái phép này.
Đồ trang trí
Ngoài buôn bán thịt gấu làm thức ăn thì việc săn bắn gấu chó để lấy lông làm đồ trang trí cũng rất nhiều, tất cả những việc này đều là do những người háo danh thích khoe mẽ mong muốn được thể hiện mình là người giàu có. Nhiều người đã dùng lông gấu để làm đồ trang trí như một cách để thể hiện sự giàu có với người khác, do đó nạn săn bắn gấu cũng nhiều hơn.
Sở thích nuôi thú
Nhiều người có sở thích nuôi thú cưng độc lạ vì chúng khá hiếm và không dễ sở hữu được, các loài động vật quý hiếm được nuôi làm thú cưng đều được lấy từ các nguồn bất hợp pháp. Gấu chó sẽ được buôn lậu qua các quốc gia khác và được nuôi nhốt như các loài vật nuôi trong gia đình hoặc nuôi làm xiếc.
Dược liệu Đông y
Phần lớn nạn săn bắt gấu chó diễn ra chủ yếu là để lấy mật và phục vụ cho nhu cầu làm dược liệu đông y, bởi theo quan niệm của ý học cổ truyền thì mật gấu có tác dụng khá lớn trong việc điều trị xương khớp. Ngoài ra chúng còn có tác dụng khá tốt trong bồi bổ thận, tráng dương, nên nạn săn bắn gấu chó ngày càng diễn biến phức tạp hơn.
Ảnh hưởng của việc buôn bán gấu chó
Việc buôn bán gấu chó sẽ ảnh hưởng đến nhiều khía cạnh khác nhau, vấn nạn này còn thách thức pháp luật và phá hủy đi di sản cũng như nguồn lợi quốc gia. Điều này làm gia tăng áp lực cho công tác bảo vệ thiên nhiên, nhiều loài động vật còn có nguy cơ biến mất hoàn toàn và còn có nhiều hậu quả nghiêm trọng khác.
Về kinh tế
Buôn bán gấu chó đem lại nguồn lợi lớn cho các thợ săn và tay buôn lậu, việc buôn lậu đem lại khoản thu nhập khổng lồ cho các tổ chức tội phạm. Điều này lại gây thiệt hại lớn cho nền kinh tế của các quốc gia bởi quốc gia đấy phải chi trả khoản chi phí lớn để bảo tồn ngăn chặn và bảo vệ tệ nạn này.
Sức khỏe
Việc giết hại và buôn bán gấu chó sẽ góp phần làm cho mầm bệnh mà loài vật này gặp phải lây lan ra khắp cộng đồng, mật gấu không hề có lợi cho sức khỏe giống như nhiều người vẫn nghĩ. Khi sử dụng mật gấu không hề có tác dụng như các bài thuốc đông y lỗi thời truyền lại mà nó thậm chí còn khiến cho cơ thể con người bị ngộ độc.
Sự suy giảm
Các hình thức săn bắn gấu chó sẽ khiến cho loài động vật này có nguy cơ tuyệt chủng cao, nhất là khi mà loài này còn có nguy cơ bị diệt chủng cao nhất thế giới. Số lượng gấu chó trong tự nhiên giảm mạnh so với các thập kỷ trước đó, việc buôn bán động vật này đã dẫn đến mức độ giết chóc lớn vô cùng và còn đe dọa nghiêm trọng đến các loài động vật khác.
Kết luận
Trên đây là những thông tin về gấu chó, cũng như các vấn nạn buôn bán loại động vật hoang dã này để lấy da, lông, thịt hay lấy mật… Những quan niệm y học lỗi thời hay sở thích hư vinh đã đẩy loài động vật này đến nguy cơ tận diệt, thực tế cho thấy tiêu thụ mật gấu không có lợi cho sức khỏe thậm chí cơ thể có thể bị ngộ độc. Do đó cần ngăn chặn tình trạng buôn bán gấu chó này để không gây nên những nguy hại cho người sử dụng.
